Utrechtse Kronieken
sleutels tot de Utrechtse geschiedenis
216 Domkapittel te Utrecht ( Het Utrechts Archief )
Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Naar boven om te zoeken
216   Domkapittel te Utrecht
Inleiding
Het kapittel en zijn leden
Het archief
Addendum
laatste wijziging 28-09-2024
12.532 beschreven archiefstukken
9.577 gedigitaliseerd
totaal 237.604 bestanden
Inventaris
1. Algemeen
2. De leden van het kapittel, hun benoeming en hun rechten
3. Beheer van de prebenden
4. De kerk en de immuniteit
5. Beheer van de goederen en uitkeringen aan de kanunniken
6. Prelatuurschappen, Vicarieën en Officies
7. Rechten van het Kapittel
216 Domkapittel te Utrecht
Inventaris
7.
Rechten van het Kapittel
NB:
Blijkens de aanwezige stukken had het domkapittel deel in de verkiezing van de bisschop (zie Rechtsboek vanaf p. 11 en Diplomatische studiën over Utrechtsche oorkonden uit de Xe tot de XIIe eeuwdoor Tenhaeff vanaf p. 140) en ook anders in het kerkbestuur, met name bij sedisvacantie. Het kon rechten doen gelden op heerlijkheden en goederen verwierf een aandeel in het bestuur van het Sticht. In de hoofdstad genoot het oudtijds vrijdom van accijnzen. In deze afdeling zijn tevens de stukken over de betrekkingen tot de andere kapittels en die betreffende enige fundaties ondergebracht. Stukken over de immuniteit vindt men in rubriek 4.5 (De immuniteit). Zie verder rubriek 8 (De vijf kapittels).
Organisatie: Het Utrechts Archief
laatste wijziging 18-07-2024
71 gedigitaliseerd
totaal 1.005 bestanden
3122 Bul van paus Clemens VI, met een mededeling aan het domkapittel van de benoeming van Jan van Arkel tot bisschop, 1342 nov. 20 i
3123 Verklaring door bisschop Jan van Arkel, dat hij van het domkapittel de bisschopsmuts en staf heeft ontvangen, met belofte tot teruggave, wanneer dat van hem, zijn opvolgers of erfgenamen zal worden gevraagd, 1346 juni 30 i
3124 Brief van het domkapittel aan paus Gregorius XI, met een mededeling van de verkiezing te Deventer tot bisschop van de domproost Swederus Uterloe, 1371 juli 9. Afschrift i
3125 Bul van paus Bonifatius IX, met een mededeling aan het domkapittel van de benoeming tot bisschop van Frederik, tot dan toe bisschop van Straatsburg, 1393 juli 7 i
3126 Bul van paus Martinus V, met een mededeling aan het domkapittel van de benoeming tot bisschop van de domproost Zweder van Culemborg, 1425 febr. 6 i
3127 Akte waarbij de elect Zweder de privileges van het domkapittel bevestigt, 1425 juli 21 i
3128 Akte waarbij de elect Zweder belooft ten kapittel te zullen verschijnen, wanneer hij door de domdeken of de oudste kanunnik van de Dom daartoe opgeroepen wordt, 1425 juli 25 i
3129-3129 Bul van paus Leo X, met een mededeling aan het domkapittel van de benoeming van de elect Filips tot bisschop van Utrecht, met vidimus door de officiaal van bisschop van Kamerik, tevens vidimus van dezelfde van een schrijven van de paus aan de elect, 1517
3130 Akte waarbij bisschop Jan van Diest de kerk te Amersfoort tot een collegiale kerk verheft, in overleg met en met toestemming van de aartsdiaken Heinricus, binnen wiens aartsdiakonaat ze gelegen is, en het domkapittel, 1337 aug. 21 i
3131 Akte waarbij bisschop Jan van Arkel de kapel op het kasteel Ter Horst tot een kapittelkerk verheft, met toestemming van het domkapittel, 1347 jan. 8 i
3132 Notarieel afschrift, op verzoek van het domkapittel gemaakt, van de fundatiebrief van het kapittel te Naaldwijk, 1307, en van andere brieven betreffende de presentatie van een deken van dit kapittel, als anderzins, 1366. Afschrift, 1637
3133 Akte waarbij Henricus Houberch, deken van Oudmunster en pauselijk commissaris in deze, een collega van kanunniken in de kerk van St. Barbara te Culemborg opricht, met toestemming van het domkapittel, 1423 juli 3 i
3134 Akte betreffende de overhandiging aan het domkapittel van een bul van paus Urbanus V van 1364, omtrent vrijstellingen van verbodsbepalingen van huwelijken binnen zekere graden van bloedverwantschap, 1365 dec. 26 i
3135 Akte van de incorporatie van de parochiekerk van Buurmalsen bij de collegiale kerk van St. Martinus en St. Vincentius te Gorinchem, met toestemming van de aartsdiaken van Arnhem en van het domkapittel, 1382 okt. 5 i
3136 Verslag betreffende de aanstootgevende prediking van twee kloosterbroeders te Deventer, 1385 juni 13 i
3137 Verzoekschrift door prioren en conventen van de kloosters van de reguliere kanunniken van de orde van St. Augustinus, te Windesheim, Eemstein, bij Arnhem, Hoorn, Amsterdam, Zwolle en Leiden, aan het kapittel van de Dom, de ingelaste brief van bisschop Frederik, waarbij hun toegestaan is jaarlijks een algemeen kapittel te houden op de wijze van de karthuizers, te willen bevestigen, 1403 nov. 3 i
3138 Bewijs, door de landcommandeur, huiscommandeur en schaffenaar van het Duitse huis te Utrecht afgegeven wegens in goede orde terug ontvangen van de kleinodiën en juwelen, die aan het kapittel in bewaring waren gegeven, 1458 mrt. 21 i
3139 Verzoekschrift door Johan van Rossum, heer van Broickhuysen, aan het domkapittel, om de verandering van de parochiale kerk van Rossum in een collegiale, welke zijn vader buiten toestemming van het kapittel tot stand gebracht had, alsnog te willen bevestigen, 1520 mei 7 i
3140 Akte waarbij het kapittel een handeling verricht tijdens de vacature van het bisdom, 1322 i
3141 Akte van aanstelling door het kapittel, tijden de vacature van het bisdom en het decanaat, van een ontvanger van de bisschoppelijke inkomsten in Salland, 1322 okt. 11 i
3142-3142 Akte waarbij het domkapittel, tijdens de vacature van het bisdom, het kapittel van St. Marie tot een vergadering oproept, om te beslissen over de verkiezing van een proost van het kapittel, in tweevoud, met verklaring betreffende de overlegging van deze akte aan die van St. Marie, 1343
3143 Akte waarbij bisschop Jan van Diest verklaart, dat het domkapittel in de daaraan behorende dagelijkse gerechten hetzelfde recht heeft als de edelen in die van hen, 1330 april 21 i
3144-3144 Akten waarbij Albrecht, hertog in Beieren, ruwaard, het domkapittel in zijn bescherming neemt op voorspraak van zijn (schoon-)zoon, Rooms-koning en koning van Bohemen, die het in de bescherming van het Rijk genoemen heeft, met vidimus door de bisschoppelijke officiaal, 1380
3145-3145 Akte waarbij de Rooms-koning Wenceslaus aan het domkapittel van Utrecht het voorrecht toekent om wereldlijke rechters aan te stellen, om alle rechtsvorderingen tegen het kapittel, zijn leden en goederen alleen behandeld te zien voor de kerkelijke rechter, om zich in rechten te doen vertegenwoordigen door een gevolmachtigde, en om de vrijheden van de stad Utrecht en haar bewoners tevens te genieten, 1382, met afschriften, tevens van de door dezelfde Rooms-koning aan de stad Utrecht geschonken voorrechtsbrief, volgens welke bij vacature van de bisschopszetel de schepenburgemeester of de oudste schepen het schoutsambt zal waarnemen en door de domdeken of de oudste kanunnik van de Dom zal beëdigd worden, 1381
3145-a Uitspraak door de bisschoppelijke officiaal inzake de leek Hugo Wilhelmi, die tegen deken en kapittel van de Dom voor het wereldlijke gerecht van schout en buren aan de Houdijk een actie had ingesteld in strijd met de privileges van het kapittel, 1484 jan. 26 i
3146 Akte waarbij bisschop Floris, die met toestemming van de vijf kapittels 10.000 gouden schilden opgenomen had, zich verbindt buiten hun voorweten geen verbandbrieven te maken, en door hen, aan wie krachtens deze brieven goederen worden toegewezen, daarvan minstens eenmaal per jaar te doen rekenen voor de afgevaardigden van de kapittels en die van de stad Utrecht, 1386 okt. 6 i
3147 Akte waarbij Johan, burggraaf van Montfoirt, een in zijn heerlijkheid Polsbroek ten gunste van Gerit Elger en ten nadele van het domkapittel gewezen vonnis vernietigt en aan het kapittel in alle heerlijkheden van de burggraaf dezelfde rechten ten opzichte van hun goederen toekent als het in het Sticht en in Holland geniet, 1473 juli 12 i
3148 Akte waarbij Gosuinus Hexs, vicaris-generaal, belooft de kapittels, schadeloos te zullen houden van hun toestemming tot de toelegging aan hem van een jaarlijkse pensie van 200 gulden uit de bisschoppelijke tafelgoederen, 1469 april 7 i
3149 Akte waarbij Johannes de Arundine (Jan van Riet), episcopus Usbitensis, belooft de kapittels schadeloos te zullen houden van hun toestemming tot de uitkering aan hem door de bisschop van 200 gulden jaarlijks uit de opbrengst van de bisschoppelijke tafelgoederen, 1478 jan. 4 i
3150 Aanschrijving door aartshertog Maximiliaan aan het Hof van Holland, waarbij in verband met de gesloten vrede het op de goederen van de domheren, die het met de wederpartij hadden gehouden, gelegde beslag wordt opgeheven, 1483 sept. 20 i
3151 Akte waarbij burgemeesters, schepenen en raden van Utrecht beloven de vijf kapittels schadeloos te zullen houden van de door hen verleende steun bij de verbanning van Dirck van Huesden en Johan van Mekeren, 1479 aug. 3 i
3152 Vidimus door de bisschoppelijke officiaal van een brief van 1528, waarin keizer Karel V de kapittels dank zegt voor hun medewerking tot de overdracht van de temporaliteit, 1531 febr. 4 i
3153 Verzoekschrift door het kapittel aan de keizer Karel V, om voor het Hof van Utrecht te mogen procederen tegen de andere leden van de Staten over de vraag of de inkomsten uit de verpande goederen in Gelderland van de domproosdij en domthesaurie door het domkapittel aan de prelaten moeten worden vergoed, om vergunning te hebben voor hun questierders om rond te gaan in 's keizers landen binnen het bisdom Utrecht, om een precarie te mogen in de vrijstelling van de stedelijke accijns, ca. 1530. Afschrift i
3154 Rekening door domdeken Johannes van de Vorst van Loenbeecke, ingediend wegens verschillende uitgaven, door hem in het belang van het kapittel gedaan, in het bijzonder bij onderhandelingen met het centrale bestuur en de pauselijke curie ten gevolge van de overdracht van de temporaliteit, 1529-1538 i
3155-3155 Uitspraak door bisschop David van Bourgondië in het geschil tussen de vijf kapittels en de stad Utrecht over het betalen van accijnzen, 1468, met nadere uitspraak, 1472
3156 Staten van de korting, door de leden van het kapittel genoten in de accijnzen wegens het inslaan van bier, 1546, 1551-1558 i
3157 Notariële akte van protest, namens het kapittel uitgebracht tegen de belemmering van de invoer van Westerse wijn uit Zeeland door de regering van de stad Utrecht, 1539 febr. 27 i
3158 Staat van de sloten van de (Rijnse) wijnkelder van de Dom, 1534-1538 i
3159 Kwitantie door Seger van Rumst, dienaar van het kapittel, wegens een som van 1400 Carolusgulden, van de kanunnik Henrick Govertssen (te weten de Grote kameraar Henricus Godefridi) ontvangen, om daarmede de Rijnse wijnkelder te onderhouden en de kooplieden te betalen, waarvan hij later rekening zal doen, 1539 juni 5 i
3160 Register met afschriften van schuldbekentenissen van het kapittel, wegens de inkoop van wijn, 1537-1548 i
3161 Schuldbekentenis door S. van Grovestein, kanunnik van de Dom, aan Johan van Sneeck, van 123 gulden, voor geleverde wijn, 1567 i
3162-3162 Rekeningen van de wijnkelder van de Dom, 1531-1551, 1575/76-1576/77
3163 Acquitten bij de rekeningen van Zeger van Ruemst, bewaarder van de wijnkelder van het kapittel, 1543-1546 i
3164-3164 Stukken betreffende het proces, gevoerd voor het recht van Utrecht door het kapittel tegen Geertruidt, weduwe van Zeger van Ruempst, tot vermindering van twee rekeningen over het beheer van de wijnkelder van de Dom, waarop in mindering verschillende pretensies op de domfabriek en op kanunniken van de Dom en Oudmunster uitgetrokken waren, 1553-1554
3164-a Akte waarbij Cornelis Gerritsz. orgelmaker e.a. door het gerecht van Utrecht gecondemneerd worden de heren van de Dom schadeloos te houden ten aanzien van de wijnaccijns van de Rijnse wijn, die Brant die Zwart in de kelder van het domkapittel tappen zal, 1555 sept. 18 i
3165 Rekening van Wilger van Kuyck, 1579, gecommiteerd tot de liquidatie van de Rijnse wijnkelder, afgehoord 1601, met bijlagen
3166 Overeenkomst tussen de kapittels van de Dom en Oudmunster tot vernieuwing van hun broederschap, 1294 mei 25 i
3167 Akte waarbij het kapittel aan het convent van St. Catharijne (?) aandeel toekent in zijn goede werken, 1533 jan. 10 i
3168 Verklaring door het kapittel van St. Martinus te Tours, dat het uit handen van Marcus van Weeze brieven heeft ontvangen, dat deze het graf van St. Martinus heeft gezien, en dat het gaarne de oude broederschap met het domkapittel wil onderhouden, 1519 sept. 30 i
3169 Verklaring door het kapittel van St. Martinus te Tours, dat het mr. Albertus van Leuwenberch, die het graf van de heilige bezocht heeft, als broeder heeft opgenomen, 1530 juni 27 i
3170 Akte waarbij Nicolaas, bisschop van Tusculum, kardinaal, door pauselijke gunst domproost van Utrecht, te Perusia een huis sticht, waar twee, door de bisschop en het domkapittel te kiezen scholaren, 6 jaren lang kunnen studeren, met last van deze akte één exemplaar te bewaren in de archiefkast van de Dom, een ander in de sacristie van de Dom te Perusia, 1362 april 26 i
3171 Afschrift van het testament van de kanunnik Lambert ten Duynen, 1550-1552, met afschrift van de stichtingsbrief van een beurs in het Juristen-college te Leuven door het kapittel krachtens dit testament van 1553, met correspondentie met gemachtigden van de universiteit van Leuven, die recht op het begeven van de beurs beweren te hebben, over het besteden van het kapitaal voor een beurs aan de Utrechtse universiteit, 1661, en een retroactum i
3172-3172 Akte waarbij het kapittel verklaart van de executeuren van de inkomsten wil van Lambertus ten Duynen, in leven kanunnik van de Dom, 900 gulden te hebben ontvangen om daarmede een beurs te stichten voor een student aan de universiteit te Leuven in het collegium Juristarum, in tweevoud, 1553, met een akte waarbij de dekenen van de faculteit van de rechten, de provisoren en de president van het college van de Juristen te Leuven beloven de voorwaarden te zullen nakomen, door Lambertus ten Duynen gesteld voor het beheer van de door hem ingestelde beurs, in tweevoud, 1554, en een afschrift van de eerste akte
8. De vijf Kapittels
9. Rechten van het domkapittel als geërfde
10. Processen (notariële archieven)
11. Varia
laatste wijziging 28-09-2024
12.532 beschreven archiefstukken
9.577 gedigitaliseerd
totaal 237.604 bestanden
Bijlage
Regesten
laatste wijziging 28-09-2024
12.532 beschreven archiefstukken
9.577 gedigitaliseerd
totaal 237.604 bestanden
Erfgoedstuk

Kenmerken

Datering:
1220-1811
Toegangstitel:
Inventaris van het archief van het kapittel van de Dom te Utrecht (722) 1220-1811 (1841)
Auteur:
K. Heeringa
Datering toegang:
1929
Datering bewerking:
2003
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Rechtstitel:
Overbrenging van een overheidsarchief
Omvang:
942 charters; 124 bladen kaarten; 22 bladen tekeningen; 170,28 m oude verpakking
Licentie:
CC BY 4.0 Creative Commons (CC BY 4.0)
Rubrieken:
Categorie:
laatste wijziging 28-09-2024
12.532 beschreven archiefstukken
9.577 gedigitaliseerd
totaal 237.604 bestanden